
FAQ
Masz pytanie? My mamy odpowiedzi. Sprawdź naszą bazę najczęściej zadawanych pytań, a jeśli nie znajdziesz odpowiedzi, napisz do nas! Poszukamy jej razem.
Szukasz czegoś konkretnego?
Najpopularniejsze tematy
Strefa czystego transportu (SCT) to wydzielony, odpowiednio oznakowany obszar, obejmujący drogi, po których mogą poruszać się wyłącznie pojazdy spełniające określone kryteria, najczęściej są to odpowiednie normy emisji spalin.
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych strefa czystego transportu to obszar, po którym mogą poruszać się, poza wyjątkami określonymi w ustawie, pojazdy zeroemisyjne (elektryczne i wodorowe), oraz napędzane gazem ziemnym. Władze lokalne mają jednak prawo dopuścić wjazd do strefy innych pojazdów, w tym benzynowych i z silnikiem Diesla, co określają w uchwale Rady Miasta ustanawiającej taką strefę.
W Krakowie i Warszawie, w których to takie uchwały zostały już przyjęte, dopuszczono wjazd do strefy pojazdów spełniających określone kryteria emisyjności na podstawie ich wieku lub normy emisji spalin EURO oraz rodzaju stosowanego paliwa. SCT to stosowany w Europie od lat sposób na poprawę jakości powietrza w miastach oraz dbania o zdrowie ich mieszkańców i mieszkanek. Kluczową cechą SCT jest możliwość wprowadzania zmian stopniowo, według rozpisanego na kilka lat planu.
Low Emission Zone, czyli Strefa Niskiej Emisji to zwyczajowa nazwa obszarów miejskich z wprowadzonymi ograniczeniami dla ruchu pojazdów, stosowana w niektórych krajach w Europie. W polskim prawie taką strefę, w której obowiązują ograniczenia dla ruchu pojazdów z uwagi na ochronę jakości powietrza, nazwano strefą czystego transportu, aby zapobiec myleniu tej strefy (SCT) z działaniami na rzecz ograniczenia niskiej emisji z pieców domowych.
Projekt strefy czystego transportu w Gliwicach nie wprowadza zakazu wjazdu dla pojazdów innych niż zeroemisyjne (elektryczne lub wodorowe) lub napędzane gazem ziemnym (LNG lub CNG), ale jedynie określa kryteria emisyjności, jakie samochody wjeżdżające do niej muszą spełniać aby móc poruszać się po obszarze strefy. Oznacza to, że do Strefy nie będzie można wjechać np. kilkunastoletnim samochodem z silnikiem Diesla emitującym nadmierną ilość zanieczyszczeń.
W polskim prawie strefa czystego transportu to formalnie zakaz wjazdu dla pojazdów innych niż zeroemisyjne (elektryczne lub wodorowe) lub napędzanych gazem ziemnym, ale władze lokalne mogą ustanowić inne dodatkowe kryteria, które muszą być spełnione przez pojazd, aby umożliwić jego wjazd do strefy – zwykle kryteria te oparte są na normach emisji Euro i dopuszczają poruszanie się po strefie samochodami spalinowymi.
Jednocześnie, władze lokalne mogą wprowadzać inne ograniczenia ruchu pojazdów niezależnie od rodzaju ich napędu. Najczęściej takie strefy wprowadzane są na obszarze zabudowy zabytkowej (np. rynek, stare miasto) lub z intensywnym ruchem pieszym. Strefa Ograniczonego Ruchu jest takim właśnie rozwiązaniem.
SCT to narzędzie mające na celu poprawę jakości powietrza, przyczyniając się tym samym do ochrony naszego zdrowia, poprzez ograniczenie ruchu pojazdów emitujących duże ilości zanieczyszczeń.
W raporcie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska „Roczna ocena jakości powietrza w Województwie Śląskim” ze względu na przekroczenie dopuszczalnego średniorocznego poziomu zanieczyszczenia tlenkami azotu całej Aglomeracji Górnośląskiej została przypisana klasa C, a więc wymagająca działań naprawczych. Ich kierunki wskazuje natomiast Program Ochrony Powietrza dla województwa Śląskiego (Uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego), w tym „tworzenie zielonych centrów miast i stref czystego transportu”.
Utworzenie SCT w Gliwicach to również odpowiedź na postulaty dotyczące poprawy jakości powietrza, zgłaszane przez mieszkańców i mieszkanki poprzez organizacje pozarządowe i ruchy społeczne, które zajmują się zdrowiem i jakością życia w mieście. Z badań społecznych przeprowadzonych w październiku 2022 roku wynika, że 84% mieszkanek i mieszkańców Gliwic jest zdania, że władze miasta powinny zająć się problemem jakości powietrza, 68% uważa, że władze miasta powinny wprowadzić strefę ograniczającą możliwość wjazdu na jej obszar najbardziej zanieczyszczających pojazdów.
Wkrótce w polskim prawie powinien zostać wprowadzony wymóg ustanowienia SCT w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców, w których przekraczane są dopuszczalne średnioroczne poziomy zanieczyszczenia tlenkami azotu – jest to jeden z tzw. kamieni milowych zawartych w decyzji akceptującej Krajowy Plan Odbudowy (KPO).
Tak, pod warunkiem że będzie on spełniał kryteria wjazdu do strefy, określone w uchwale Rady Miasta, czyli daty produkcji lub określonej normy emisji spalin EURO.
W Krakowie i Warszawie w pierwszym etapie do SCT nie będą mogły wjeżdżać tylko bardzo stare samochody. Przykładowo, w Krakowie są to w pierwszym etapie pojazdy starsze niż 32 lata z silnikiem benzynowym i starsze niż 28 lat z silnikiem Diesla, a w Warszawie starsze niż 27,5 roku z silnikiem benzynowym i ponad 19-letnie z silnikiem Diesla.
Pojazdy wyposażone w instalację LPG są traktowane tak samo, jak pojazdy z silnikiem benzynowym. Pojazdy elektryczne, wodorowe oraz zasilane gazem ziemnym (CNG) będą mogły poruszać się po strefie bez żadnych ograniczeń (to wynika z Ustawy).
Jednocześnie możliwe jest ustanowienie wyłączeń lub dłuższego okresu przejściowego dla wybranych grup, np. seniorów, mieszkańców strefy itp.
Decyzję o wprowadzeniu strefy oraz terminie rozpoczęcia jej funkcjonowania podejmuje Rada Miasta. Dobrą praktyką jest ustanowienie okresu przygotowawczo-przejściowego od podjęcia decyzji do rozpoczęcia obowiązywania nowych przepisów. Okres ten wynosi od kilku do kilkunastu miesięcy. Jeśli Rada Miasta podejmie decyzję o wprowadzeniu SCT w 2024 r., strefa mogłaby zacząć obowiązywać np. od stycznia lub czerwca 2025 r.
Urząd Miasta nie przygotował jeszcze oficjalnej propozycji obszaru strefy, ale jedna z koncepcji zakłada, że byłby to obszar ograniczony przez Autostradę A-1, Aleję Jana Nowaka-Jeziorańskiego (DK88) oraz Obwodnicę Miasta. Strefa wyznaczona w ten sposób sprawia, że możliwy byłby jej objazd przez ww. drogi. Niektóre odcinki Obwodnicy Miasta są aktualnie jeszcze w budowie, natomiast po ich ukończeniu będzie możliwy objazd SCT. Taka strefa będzie obejmowała około 20% (28,88 km2) całego obszaru miasta Gliwice, zamieszkanej przez ok. 50% mieszkańców miasta.

W ramach obowiązkowych konsultacji mieszkańcy będą mogli zaproponować inne rozwiązanie, albo Rada Miasta będzie mogła też w przyszłości zdecydować o zmianie obszaru strefy.
SCT, aby osiągnąć zamierzony cel, czyli zmniejszenie zanieczyszczeń pochodzących z transportu, musi obejmować wszystkich: zarówno mieszkańców, jak i osoby przyjezdne poruszające się po Gliwicach. Jednocześnie, możliwe jest wprowadzenie dodatkowych wyłączeń lub okresów przejściowych dla mieszkanek i mieszkańców Gliwic.
Normy Euro to europejski standard emisji spalin z samochodów. Dla każdej normy Euro, w zależności czy jest to pojazd napędzany benzyną, czy ropą, standard emisji spalin jest inny. Normy Euro spełniają samochody osobowe wyprodukowane w poszczególnych latach:
- Euro 1 - od 1993 r.
- Euro 2 – od 1997 r.
- Euro 3 – od 2001 r.
- Euro 4 – od 2006 r.
- Euro 5 – od 2011 r.
- Euro 6 – od 09. 2015 r.
- Euro 6d-Temp – od 09. 2019 r.
- Euro 6d – od 2021 r.
Dzięki niedawno wprowadzonym przepisom, każdemu pojazdowi zarejestrowanemu w Polsce i umieszczonemu w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPiK), przypisano normę Euro. Dzięki temu łatwo możemy sprawdzić, jaką normę Euro ma przypisany dany pojazd, który już posiadamy lub który zamierzamy kupić. Możemy to zrobić zarówno na stronie https://historiapojazdu.gov.pl/ lub w aplikacji „mObywatel” (w zakładce „Historia pojazdu”).
Poniżej podano, jakie normy Euro spełniają samochody osobowe wyprodukowane w poszczególnych latach:
- Euro 1 - od 1993 r.
- Euro 2 – od 1997 r.
- Euro 3 – od 2001 r.
- Euro 4 – od 2006 r.
- Euro 5 – od 2011 r.
- Euro 6 – od 09. 2015 r.
- Euro 6d-Temp – od 09. 2019 r.
- Euro 6d – od 2021 r.
Nie. Strefa będzie wprowadzana etapowo tak, aby mieszkańcy mogli się na tę zmianę przygotować. W pierwszym okresie działania SCT do Strefy nie będą mogły wjechać tylko najstarsze samochody przekraczające normy emisji. Możliwe jest także wprowadzenie dodatkowych wyłączeń lub dłuższych okresów przejściowych dla mieszkańców strefy. Wjazd do strefy będzie też oczywiście możliwy innymi środkami transportu, w tym transportem publicznym.
Formalnie, taka decyzja nie została jeszcze podjęta, ale wzorem innych miast, taki okres może zostać wprowadzony.
Zdecyduje o tym Rada Miasta w uchwale wprowadzającej Strefę. Zgodnie z Ustawą miasto może podjąć decyzję o pobieraniu opłat od pojazdów poruszających się po strefie niespełniających kryteriów wjazdu określonych w uchwale Rady Miasta. Taka opłata nie może być jednak wyższa niż 2,50 zł za godzinę w przypadku opłaty jednorazowej i 500 zł w przypadku opłaty abonamentowej za jeden miesiąc.
Możliwe jest także rozwiązanie, zgodnie z którym pojazdy niespełniające kryteriów wjazdu po prostu nie będą mogły się poruszać po strefie – tak będzie w Krakowie i Warszawie. Właściciele pojazdów spełniających wymagania określone w Uchwałach nie będą musieli ponosić żadnych opłat za wjazd, a jedynie koszt związany z uzyskaniem nalepki potwierdzającej spełnianie kryteriów, czyli, informującej m.in. o roku produkcji pojazdu oraz rodzaju paliwa. Zgodnie z ww. Ustawą opłata związana z uzyskaniem takiej naklejki dla swojego samochodu wynosi nie więcej niż 5 zł. Pojazdy niespełniające kryteriów nie będą mogły poruszać się po strefie nawet za dodatkową opłatą.
Strefa będzie oznaczona znakami drogowymi. Wjazd do SCT będzie oznaczony znakiem D-54, a wyjazd znakiem D-55.

Kontrola będzie mogła odbywać się przede wszystkim dzięki systemowi automatycznej kontroli opartemu o kamery z funkcją wykrywania tablic rejestracyjnych. Kamery powinny znajdować się na wszystkich skrzyżowaniach wjazdowych do strefy. Kontrola może odbywać się także poprzez kontrolę nalepki w sytuacjach, w których nalepka będzie wymagana (przede wszystkim wyjątki i wyłączenia dla mieszkańców lub gdy dany pojazd nie znajduje się w bazie CEPiK – np. jest zarejestrowany poza granicami kraju). Prawo wjazdu do strefy może być egzekwowane przez policję i straż miejską podczas wyrywkowych kontroli, a także przez służby kontrolujące płatne parkowanie. Ich forma nie będzie różnić się od kontroli innych znanych kierowcom przepisów drogowych. Kontroli będzie podlegać spełnianie przez pojazd kryteriów wjazdu do strefy – czyli np. daty produkcji i/lub określonej normy EURO. Na granicy strefy nie będzie szlabanów.
Grzywna wyniesie 500 zł i może zostać nałożona przez policję lub straż miejską, a także w przypadku zarejestrowania pojazdu kamerą przez właściwą instytucję miejską (np. Zarząd Dróg Miejskich) w postępowaniu administracyjnym. Wezwanie będzie mogło zostać wysłane pocztą po zarejestrowaniu pojazdu kamerą. Nie ma za to punktów karnych. Nie przewidział tego ustawodawca.
Ostateczną decyzję podejmą Radne i Radni miasta (Rada Miasta), na podstawie propozycji przedstawionej przez Prezydenta Miasta. Szczegółowa propozycja zostanie wypracowana we współpracy z mieszkankami i mieszkańcami w ramach obowiązkowych konsultacji społecznych oraz na podstawie danych i badań dot. zanieczyszczenia powietrza i emisji z transportu w Gliwicach, analiz floty pojazdów poruszających się po mieście oraz badań społecznych wśród mieszkanek i mieszkańców miasta.
Tak, konsultacje społeczne są obowiązkowe i muszą trwać minimum 3 tygodnie. Wiele miast decyduje się jednak na wydłużenie tego okresu.
W trakcie konsultacji mieszkańcy będą mogli przekazywać swoje opinie i uwagi do projektu uchwały o utworzeniu strefy czystego transportu w Gliwicach, dotyczące m.in.: obszaru planowanej strefy, harmonogramu jej wprowadzania, wymagań wobec pojazdów, praktycznych i technicznych rozwiązań wprowadzenia strefy, jej utrzymania i egzekwowania. Konsultacjom nie powinna podlegać kwestia zasadności wprowadzenia SCT.
Nie. Strefy czystego transportu istnieją w ponad 320 europejskich miastach. SCT nie wprowadza zakazu poruszania się po mieście, a jedynie precyzuje zasady. Takie działanie nie jest bezprecedensowe. W Polsce obowiązują już zasady uniemożliwiające poszczególnym grupom pojazdów (np. traktorom, zaprzęgom konnym lub pojazdom przekraczającymi dopuszczalną masę), poruszanie się po wybranych drogach. Zgodnie z zasadami funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa, w tym także z polską konstytucją i ustawami, z prawa własności korzystać należy „w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego”, a SCT jest sprawdzonym i skutecznym sposobem na zmniejszenie zanieczyszczeniem powietrza, które ma na celu ochronę zdrowia wszystkich mieszkańców.
Wymóg wprowadzenia SCT w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców i niespełniających norm jakości powietrza jest również jednym z tzw. kamieni milowych zawartych w Krajowym Programie Odbudowy (KPO). Plany utworzenia SCT w Gliwicach to również odpowiedź na postulaty dotyczące poprawy jakości powietrza, zgłaszane przez mieszkańców i mieszkanki poprzez organizacje pozarządowe i ruchy społeczne, które zajmują się zdrowiem i jakością życia w mieście.
Obowiązkiem miasta powinno być zapewnienie, aby wszystkie autobusy miejskie poruszające się w granicach strefy spełniały wymogi SCT. Rada Miasta na podstawie uchwały może też wprowadzić wyjątki i wyłączenia dla wybranych grup pojazdów, np. pojazdów specjalnych takich jak pomoc drogowa albo auta z podnośnikami. Pojazdy realizujące zadania dla zarządców dróg są natomiast zwolnione ustawowo z wymogów SCT.
Tak, zasady SCT są jednakowe dla osób regularnie przyjeżdżających do Gliwic, jak i innych osób, w tym turystek/turystów.
Wszystkie samochody, w których nie da się ustalić, czy mają uprawnienia do wjazdu na podstawie danych w Centralnej Ewidencji Pojazdów, będą musiały mieć nalepkę. Dotyczy to m.in. cudzoziemców. Będą więc oni traktowani tak samo jak samochody Polaków za granicą. Np. Polak w Berlinie, chcąc wjechać do strefy niskiej emisji, musi posiadać nalepkę uprawniającą go do wjazdu.
O tym ostatecznie zadecyduje Rada Miasta. Jeśli kontrola wjazdu będzie prowadzona przede wszystkim dzięki systemowi automatycznej kontroli opartemu o kamery z funkcją wykrywania tablic rejestracyjnych, to obowiązek oznaczenia pojazdów nalepką dotyczyć może jedynie sytuacji, gdy dane pozyskane z centralnej ewidencji pojazdów nie są wystarczające do ustalenia uprawnienia pojazdu do wjazdu strefy. Rada Miasta, w Uchwale wprowadzającej SCT może zdecydować jednak inaczej.
Stare samochody miały zupełnie inne normy emisji niż nowe. Emisja tlenków azotu i cząstek stałych są wyższe w samochodach starszych, a dodatkowo realne emisje w starszych pojazdach znacznie przekraczają dopuszczalne poziomy dla danej normy Euro z uwagi na wyeksploatowanie zespołu napędowego i zmniejszenia skuteczności instalacji ograniczających emisję, np. katalizatorów lub filtrów DPF. Starsze auta w rzeczywistości po prostu emitują więcej niż poziom przypisany danemu samochodowi na podstawie przypisanej mu normy. Zgodnie z prawem, producent samochodu musi zagwarantować, że dana norma emisji jest faktycznie spełniana tylko przez 6 lat lub 160 tys. km. Dowodzi tego m.in. badanie realnej emisyjności pojazdów przeprowadzone na warszawskich ulicach opublikowane w raporcie „Ocena rzeczywistej emisyjności pojazdów w Warszawie” [LINK: https://www.trueinitiative.org/media/792227/true-warsaw-report-po.pdf]
Osoba, której pojazd nie spełnia wymogów SCT, ale dotyczyć go będzie jeden z wyjątków, aby potwierdzić prawo wjazdu do strefy, będzie musiała uzyskać nalepkę na przednią szybę auta. Wraz z wnioskiem o wydanie nalepki wymagane będzie złożenie dokumentów adekwatnych dla danego wyjątku, które zostaną szczegółowo opisane w uchwale.
Część wyjątków od zakazu wjazdu jest uregulowana ustawowo, np. do SCT mogą wjechać pojazdy policji, straży miejskiej, straży pożarnej, pogotowia ratunkowego oraz odpowiednio oznakowane pojazdy, którymi poruszają się osoby niepełnosprawne. Na podstawie Uchwały Rady Miasta wyjątkami mogą zostać objęte również inne pojazdy np. pojazdy specjalne, historyczne lub motocykle, a także inne wybrane grupy pojazdów, np. należące do seniorów lub mieszkańców strefy.
Tak, mieszkanki i mieszkańcy Gliwic, szczególnie dzieci i osoby w podeszłym wieku są narażone na większe ryzyko zachorowania na choroby układu oddechowego. Zanieczyszczenie może wpływać negatywnie na pojemność ich płuc, ale też obniżać IQ czy powodować deficyty koncentracji. Dowiedz się więcej w Raporcie „Diesel – rosnący problem. Analiza emisji zanieczyszczeń z transportu drogowego w kontekście zdrowia publicznego i ochrony powietrza w Polsce” (https://fppe.pl/wp-content/uploads/2022/02/Diesel-raport-FPPE-2022.pdf).
SCT nie promuje, ani nie dyskryminuje w żaden sposób jakichkolwiek osób. Jej wprowadzenie jest korzystne dla wszystkich, ze względu na eliminację zanieczyszczeń powstających poprzez nadmierną emisję spalin pochodzących z transportu.
Przejrzysty harmonogram wprowadzenia kolejnych etapów wdrażania SCT będzie dawał też wskazówki, jakich pojazdów nie kupować. Dzięki temu będzie można z odpowiednim wyprzedzeniem zaplanować wymianę pojazdu, jeśli ten aktualnie posiadany emituje zbyt dużo zanieczyszczeń. Bardziej restrykcyjne wymogi strefy wobec samochodów z silnikiem Diesla sprawią też, że wciąż możliwe będzie poruszanie się po centrum miasta relatywnie niedrogim kilkunastoletnim pojazdem benzynowym (auta z silnikiem Diesla generują znacznie więcej zanieczyszczeń).
Analiza danych dotyczących dochodów oraz zwyczajów transportowych, w tym korzystania z samochodu dowodzi, że najmniej zamożni mieszkańcy w większości nie korzystają z samochodów.. Z badań przeprowadzonych w Warszawie (podobne badania nie były prowadzone w Gliwicach) wynika, że osoby o najniższych dochodach poruszają się po mieście przede wszystkim komunikacją miejską, a jedynie 5% z nich korzysta w ogóle z samochodu. Procent poruszających się codziennie samochodem rośnie w miarę wzrostu dochodów gospodarstwa domowego. Najczęściej samochodem po mieście poruszają się osoby najlepiej zarabiające. Podane wyniki pochodzą z Barometru Warszawskiego z 2018 roku, kiedy jeszcze zadawano pytanie o dochody w metryce barometru. Dziś takiego pytania już się nie zadaje, choć Barometr wciąż działa. Zobacz więcej: https://www.chronmyklimat.pl/felietony/1243-ubodzy-w-samochodach
SCT, jak każda inwestycja w mieście, będzie generowała koszty. Trudno jednak oszacować dokładnie – potrzeba akcji edukacyjnej, oznakowania samej strefy i mechanizmów do kontrolowania kierowców, a także w wybranych przypadkach systemu oznaczania pojazdów. Badania pokazują jednak, że jej brak też generuje koszty. W GZM rocznie ponosimy blisko 16 miliardów złotych kosztów w związku z zanieczyszczeniem powietrza – to ponad 7 tys. złotych rocznie na osobę! Stworzenie SCT będzie na pewno tańsze, niż jej brak przez kolejne lata.
Doświadczenia z innych stref pokazują, że SCT to skuteczne narzędzie wpływające na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu – i tak np. w Berlinie SCT po roku skutkowała spadkiem emisji pyłów i tlenków azotu z rur wydechowych pojazdów o 20%, a po wprowadzeniu strefy w Londynie, zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem azotu spadło o 40%. Widoczne efekty będą zależeć od tego, jak rygorystycznie będziemy przestrzegać wjazdu do strefy tylko uprawnionych samochodów. W pierwszych etapach strefa będzie pełniła funkcję edukacyjną, służącą przygotowaniu mieszkańców do zmian w zakresie użytkowania środków transportu oraz wypracowaniu zachowań mających na celu dbanie o dobro wspólne – czystość powietrza w Gliwicach. Bardziej zauważalne efekty wprowadzenia strefy będą możliwe do osiągnięcia po uruchomieniu kolejnych etapów, kiedy to po mieście poruszać się będzie znaczący odsetek pojazdów spełniających wyższe normy emisji spalin. To właśnie znacząca poprawa jakości powietrza, dzięki której osiągnięto wymagane poziomy zanieczyszczeń po wprowadzeniu SCT, stoi za decyzjami o likwidacji niektórych stref w Europie zachodniej.
Pojazdy historyczne – rozumiane zgodnie z definicją określoną w art. 2 ust. 1 pkt 11) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – to przede wszystkim pojazdy starsze niż 40 lat i nie podlegają zwolnieniu od wymagań SCT na podstawie Ustawy. Wyłączenie dla takich pojazdów jest jednak możliwe w Uchwale Rady Miasta (tak jak w Warszawie i Krakowie) i może dotyczyć także organizowania zlotów oldtimerów (samochodów historycznych) w granicach strefy czystego transportu po uprzednim zgłoszeniu w urzędzie.
Granica wieku dla pojazdu historycznego może zostać obniżona do 25 lat jeśli zostanie on uznany przez uprawnionego rzeczoznawcę samochodowego za pojazd unikatowy lub mający szczególne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji. Pojazdy zabytkowe (z żółtymi tablicami) to natomiast pojazdy, które na podstawie odpowiednich przepisów, zostały wpisane do ewidencji zabytków lub inwentarza muzealiów. Wiek takiego pojazdu to co najmniej 25 lat, od zakończenia jego produkcji musi minąć co najmniej 15 lat, a procent oryginalnych części nie może być niższy niż 75%.
Zarejestrowanie samochodu zabytkowego lub uznanie pojazdu młodszego niż 40 lat za historyczny nie jest łatwą czynnością. Kompletowanie dokumentów jest wymagające. Co do pojazdów historycznych jest wymagana opinia rzeczoznawcy wpisanego na listę ministerstwa. Aby zapobiec nadużyciom, właściciele samochodów z taką opinią muszą przedłożyć ją też w Urzędzie Miasta. W uzasadnionych przypadkach miasto ma możliwość taki dokument przekazać do prokuratury z podejrzeniem popełnienia przestępstwa.
Poza wymogami formalnymi zobowiązującymi miasto do wprowadzenia SCT jej utworzenie to również odpowiedź na postulaty dotyczące poprawy jakości powietrza, zgłaszane przez mieszkańców i mieszkanki poprzez organizacje pozarządowe i ruchy społeczne, które zajmują się zdrowiem i jakością życia w mieście. Z badań społecznych przeprowadzonych w październiku 2022 roku wynika, że 84% mieszkanek i mieszkańców Gliwic jest zdania, że władze miasta powinny zająć się problemem jakości powietrza, 68% uważa, że władze miasta powinny wprowadzić strefę ograniczającą możliwość wjazdu na jej obszar najbardziej zanieczyszczających pojazdów.
Po ogłoszeniu projektu zorganizowane zostaną także konsultacje społeczne. W trakcie konsultacji mieszkańcy będą mogli przekazywać swoje opinie i uwagi do projektu uchwały o utworzeniu strefy czystego transportu, dotyczące m.in.: obszaru planowanej strefy, harmonogramu jej wprowadzania, wymagań wobec pojazdów, praktycznych i technicznych rozwiązań wprowadzenia strefy, jej utrzymania i egzekwowania.
To decyzja Rady Miasta. Wszystko zależy od kształtu przyjętego projektu. Projekt strefy może zakładać podnoszenie wymagań dla samochodów w kolejnych etapach, np. co dwa lata. Może też zawierać plan systematycznego powiększania obszaru SCT w kolejnych latach jej funkcjonowania. Wprowadzenie takiego rozwiązania jest możliwe i zgodne z przepisami. Rada miasta może też w przyszłości zdecydować o zmianie zasad funkcjonowania strefy – taka decyzja będzie jednak wymagała wcześniejszych konsultacji z mieszkańcami.